به گزارش روابط عمومی حوزه بسیج دانشجویی علوم پزشکی شیراز، جلسه ای تحلیلی پیرامون عملکرد دولت یازده و دوازدهم در زمینه نظام سلامت و انثطارات و چالش های پیش روی دولت آینده، با حضور دکتر محمدهادی ایمانیه، رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی شیراز و جمعی از دانشجویان بسیجی این دانشگاه، در ناحیه بسیج دانشجویی استان فارس برگزار شد.
دکتر ایمانیه، رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی شیراز در ابتدا ضمن بیان ۴ راهکار برای مشکلات اصلی و عمده نظام سلامت ایران به تشریح مختصری از هر کدام پرداخت.
١. پزشک خانواده :
البته پزشک خانواده به این معنا نیست که آن فرد فقط وظیفه درمان را بر عهده دارد؛ بلکه تمام ابعاد سلامت آن جامعه، شهر و محله به او ارتباط پیدا می کند. یعنی مراقبت از بهداشت خیابان‌ها وکارگاه های منطقه (به طور مثال سلامت کارگران آن کارگاه و اینکه آیا کارگرها بار سنگین حمل می کنند؟!) توجه به آلودگی هوا، آلودگی صدا، مسائل سوءتغذیه ایِ افراد، مشکلات روانی، خودکشی، مسائل اجتماعی و… همه به پزشک خانواده برمی‌گردد و در واقع پزشک خانواده محور سلامت مردم قرار می گیرد؛ که متاسفانه در ایران علی‌رغم تصویب آن در برنامه‌های چهارم و پنجم و ششم با بهانه های مختلف بیش از ۱۰ سال است که اجرایی نشده است.
٢. نظام ارجاع:
اگر در بعضی از کشورها که از نظر نظام سلامت دارای بالاترین رتبه ها در جهان اند مانند: انگلستان، سوئد، نروژ و… جستجو کنیم، در می یابیم همه این نظام های سلامت، پزشک خانواده و نظام ارجاع دارند.
اما منظور از نظام ارجاع چیست؟!
در نظام ارجاع کسی نمی تواند مستقیماً به پزشک متخصص مراجعه کند و اگر مراجعه کرد تمام هزینه را باید خود شخص پرداخت کند؛ در ایران اما اینگونه نیست به طور مثال افراد ۱۲ بار به پزشک عمومی مراجعه می‌کنند، ۱۷ پزشک متخصص آنها را چک می کند، یکی از آنها برایش سی تی اسکن می‌نویسد دیگری سونوگرافی….! آن دیگری آزمایش پزشک دیگر را قبول ندارد و خلاصه با رفتار های این چنینی دیگر نظام بیمه‌ای باقی نمی ماند و بیمه ها و بیمارستان های ورشکسته حاصل رفتارهای بی ضابطه و بی قانون نظام سلامت ماست.حدود ۳ سال است که بیمه برای خدمات درمانی ارائه شده توسط بیمارستان ها، سقف تعیین کرده است. این در حالی است که باید برای تجویز ها و خدمات ارائه شده توسط پزشک سقف گذاشت. با این کار به جای اینکه پزشک به خاطر عملکرد اشتباهش مجازات شود، مردم مجازات می‌شوند. طبق قانون، همه پزشکان متخصص و فوق تخصص کشور اگر قرار است در این کشور کار کنند باید بیماران ارجاع شده از پزشک خانواده را بپذیرند و کسی حق ندارد بگوید من بیمه را قبول ندارم و آزاد از مردم دریافت نماید.
٣. راهنماهای بالینی( یا Guide line های بالینی یا همان پروتکل های درمانی) :
به زبان ساده بر اساس این راهنماها مراحل تشخیصی و درمانی گام‌به‌گام است و یک پزشک نمی تواند از همه ظرفیت های تشخیصی مانند سونوگرافی، سی تی اسکن، MRI، کولونوسکوپی، آندوسکوپی، آزمایش و… همزمان استفاده کند. این پروتکل های تشخیصی و درمانی به پزشک اجازه می دهد که اول معاینه انجام شود، در مرحله بعد مثلاً اگر فرد با علائم مشخصی به اندوسکوپی احتیاج دارد آن را انجام دهد، اگر تشخیص حاصل نشد بعد به سراغ کلونوسکوپی رود و مدارک تک تک این ها باید ضمیمه پرونده شود که نشان دهد اندوسکوپی فرد نرمال بوده و پزشک به کولونوسکوپی نیاز پیدا کرده است، در غیر این صورت نه تنها بیمه کارهای انجام شده را قبول نمی کند بلکه آن پزشک را مجازات می‌کند. درواقع با وجود این دستورالعمل ها و راهنماهای بالینی امکان تخلف پزشکان و ایجاد هزینه های گزاف و بیهوده برای بیمار، وجود نخواهد داشت و حسن دیگر کار این است که همه موظف می شوند علم شان را به روز کنند.
حال سوال اینجاست که چگونه می توان بر جمعیت مثلا ۸۰ میلیونی نظارت کرد؟!
۴. وجود پرونده سلامت الکترونیک:
همه کارهای پزشکی فرد باید از صفر تا صد وارد پرونده سلامت او شود، گزارش هایش به سازمان بیمه ارسال شود و آنها این پرونده را رصد کنند. حال کارشناس های توانمندی که بیمه باید داشته باشد پیگیری می‌کنند که مثلاً اگر پزشکی ده هزار بیمار داشته با کدام پروتکل درمانی (Guide line) برای هزار نفر آنها سونوگرافی نوشته به این ترتیب همه چیز رصد می‌شود.البته تحول در همه جای دنیا در ابتدا کار سختی خواهد بود لذا اجرای این چهار طرح نیازمند شجاعت و پیگیری قوی و مستمر مسولین است.
رئیس سابق دانشگاه علوم پزشکی شیراز، در ادامه به ارائه راه حل در پاسخگویی به سوالات دانشجویان پرداخت که به شرح زیر است:
+ مشکلات ساختار بیمه ای کشور:
در کشور ما بیمه ها عمدتا صندوق پرداخت و دریافت هستند که سالانه بودجه ای مثلاً به بیمه سلامت اختصاص می یابد، و از آن طرف بیمه این بودجه را به ارگان هایی پرداخت می‌کند. ساختار صحیح بیمه به این صورت است که کارشناسان بیمه ایِ توانمند، عملکرد فرد را بر اساس قانون، دستورالعمل ها و علم بررسی می‌کنند و به کسی پرداختی دارند که درست عمل کرده باشد. در نتیجه بیمه‌ها آن قدر قوی می شوند که از عهده تعهدات و وظایف خودشان بر می آیند.
+ تحت پوشش قرار گرفتن داروهای گران
در دنیا هم اینگونه نیست که تمام داروهای تولید شده تحت پوشش بیمه قرار گیرند؛ حتی بالاترین سرانه های سلامت دنیا از پس هزینه بعضی داروها بر نمی آیند. پس در تحت پوشش قرار گرفتن داروها معیارهای زیادی از قبیل تعداد افراد درگیر، احتمال اثرگذاری روند درمان، طول عمر افراد پس از مصرف دارو و… اثر گذار است.
راهکار تعدیل این امر آن است که اگر نظام سلامت بهینه شود، در بخش هایی که هدر رفت خیلی زیاد منابع داریم صرفه جویی شود و تعداد بیشتری از داروهای خدمات سلامت تحت پوشش بیمه قرار می گیرد.
+ نظام سلامت خصوصی، یا دولتی؟!
نه تنها باید ترکیبی از خصوصی و دولتی باشد بلکه باید خیریه ها هم فعال باشند و هر کدام در جای خود، به نقش خود عمل کنند. فعلا که سیستم دولتی تضعیف شده و پزشکان از حالت تمام وقت خارج شده اند نظارتی هم به صورت شایسته بر حضور این پزشکان در بخش خصوصی و دولتی وجود ندارد! در نتیجه مردم مجبورند به بخش خصوصی مراجعه کنند پس با مشکلاتی روبه رو می‌شوند.
+ ۴ مشکل اصلی اولیت دار نظام سلامت
١. خدشه دار شدن عدالت در نظام سلامت
ما دارای نظامی با ادعای علوی بودن هستیم پس اولویت اول عدالت است هم برای بیماران هم برای کادر درمان. ما درآمدهایی در کشور داریم که نسبت به حقوق پایه ۵۰۰ برابر است این در حالی است که متوسط دنیا چهار یا پنج برابر است. در همین شیراز خودمان پزشکانی داریم که ماهیانه یک میلیارد تومان درآمد دارند. بروید بررسی کنید چقدر مالیات داده اند. در ارتباط با توزیع منابع در مناطق مختلف جغرافیایی کشور هم عدالت به اندازه شایسته رعایت نشده است.
۲. آسیب به اخلاق در سلامت
اینکه بیماری به دلیل مسائل مالی از دریافت خدمات بهداشتی درمانی محروم شود و یا بعضی خدمات غیر ضروری به فرد تحمیل شده و لابی بین موسسات پزشکی باعث بده و بستان در بین خودشان شده باشد و متاسفانه این در حال افزایش است.
۳. کم توجهی به رعایت شریعت در سلامت
انطباق مسائل مربوط به نظام سلامت و حریم شخصی بیمار با موازین شرعی و اخلاقی در بسیاری از موارد در کشور ما نادیده گرفته می شود. این مسائل حتی در غرب هم مورد توجه قرار می‌گیرد اما در کشور ما که کشوری اسلامی است به اندازه شایسته اهمیتی داده نمی‌شود. حتی اگر شرع را هم ملاک قرار ندهیم از منظر حقوق مردم، باید این مسائل بیشتر مورد توجه قرار بگیرد.
۴ . عدم استفاده حکومت از بالاترین ظرفیت افراد
در طریقت اسلامی یک مسئله ای که به عنوان تکلیف حکومت مطرح است استفاده حکومت از بالاترین ظرفیت ها و توانمندی افراد است لذا به کارگیری جوانان متخصص و توانمند در امور، بسیار حائز اهمیت و راهگشای بسیاری از مشکلات است. علت مهاجرت بعضی از جوان های توانمند همین برخورد های کم رمق و سرد با آنهاست. و باید با بی تفاوتی ها در مقابل استعداد های پاک جوانان، به شدت برخورد کرد.
+ نقاط قوت و ضعف طرح تحول سلامت
قطار تحول سلامت مزایا و معایبی داشت؛ اگر در زمان اجرا و حرکت تعمیراتی هم می‌شد، نتیجه ای مطلوب تر به دنبال داشت. مشکل اصلی این طرح، نبود دستورالعمل های مشخص برای خدمات تشخیصی و درمانی و نبود نظارت کامل و لازم بود. به این صورت که برای عملکرد پزشکان و نوع خدمات درمانی ارائه شده به بیمار مدیریت و دستورالعمل کاملی در نظر گرفته نشده بود و از طرفی به دلیل نبود نظام سلامت و پرونده الکترونیک، نظارت مؤثری هم صورت نمی‌گرفت.
+ ارزیابی عملکرد دولت در بحران کرونا
به دور از مسائل و موضع گیری های سیاسی، دولت عملکرد نسبتا قابل قبولی داشت اما دو اشتباه مرتکب شدند؛ اول اینکه به اندازه کافی پیشگیری و کنترل در همان مراحل اولیه اجرا نشد همان چیزی که در چین، کره جنوبی و تایوان و… انجام شد. میزان واکسیناسیون در چین بسیار کم است اما اپیدمی کرونا در آن کشور کنترل شد، چون مسئله پیشگیری را جدی گرفتند. نظام سلامت انگلستان زیر بار این عملکرد نرفت و مشاهده شد که تعداد کشته های روزانه ۲ هزار نفر هم رسید. بعضی از پزشکان با وجود واکسیناسیون در کشور انگلستان، پیش بینی کردند که موج دوباره ای انگلستان را در برمی گیرد. و دوم اینکه گروه های تصمیم گیر در کشور و دانشگاه ها به تعداد محدودی اکتفا شد و به اندازه ی لازم از نظرات، تجربیات و خلاقیت صاحب نظران با تجربه استفاده نشد.
+ مسائل و مشکلات همیشگی در زمینه کمبود دارو
از یک طرف مافیاهایی وجود دارند که بخاطر منافع شخصی شان مانع تولید داخلی می شوند. از طرفی برای مبارزه با این مافیاها با واردات دارو برخورد می‌شود. بنابراین هر دو موضوع دست به دست هم داده و باعث کمبود دارویی در کشور شده است؛ که راهکار مقابله با آن مبارزه قاطعانه و فوری و نه شعاری با مافیاها است. البته من شخصا، رئیس سازمان غذا و دارو را فردی پاک و سالم می دانم ولی یک تنه نمی تواند از پس این مافیاها برآید.
+ امنیت غذایی محصولات تراریخته
عدم هماهنگی بین وزارت بهداشت و صمت و جهاد کشاورزی باعث مشکلاتی شده است که راه حلش هم ایجاد یک سازمان غذا و دارو زیر مجموعه رئیس جمهور است.
دکتر ایمانیه، در پایان ضمن آرزوی ایجاد تغییراتی مطلوب و کارآمد در حوزه سلامت دولت آینده گفت : امیدوارم گروهی حوزه سلامت را اداره کنند که کارشناس باشند، واقعاً جهادی باشند، شب و روز نشناسند و از خود گذشته باشند. اینها آینده کشور را تضمین می کنند. ما هیچ فردی نداریم که همه چیز را بداند، اما آدم هایی باید سر کار بیایند که اهل مشورت باشند.
پایان خبر/
